Pandemi sebebiyle okulların kapanmasının ardından eğitim alanında hayatımıza hızla giren ve yaygınlaşan "online" derslerle geçen bir buçuk yılı geride bıraktık. 

Bu süreç, COVID-19 kapsamında alınan tedbirler nedeniyle hem öğrencilerin hem öğretmenlerin fiziksel sosyalleşme olanaklarının neredeyse sıfırlandığı çok farklı ve yepyeni bir süreçti. Ayrıca, kişi ayırt etmeksizin 7'den 70'e herkes için yeni bir deneyimdi. Sürece dair eskiye dayalı deneyimimiz olmadığı için bazı değerlendirmeleri ancak şimdi yapabiliyoruz. Artı ve eksilerinin neler olduğunu ve aksayan tarafları nasıl düzeltebileceğimizi düşünüp yayınlanan araştırmaları, söyleşileri ve analizleri inceliyoruz. Bu açıdan bakarak şu ana kadar öne çıkan pozitif ve negatif tarafları hem kurum olarak hem de bireysel olarak saptadığımız hususları şu şekilde özetleyebilirim:

Artılar: 

• Her yerden özgürce derslere bağlanabiliyor olmak
• Trafikte zaman kaybetmemek
• Fiziksel engeller nedeniyle daha önce ulaşılamayan şehirlerden yüzlerce çocuk ve gençle atölye gerçekleştirmek

Eksiler: 

• Yetersiz internet hızı ve/veya cihaz eksikliği
• Evdeki fiziksel koşulların ve aile ortamının uygunsuzluğu nedeniyle öğrencilerin eşit şartlara sahip olamaması
• Sosyalleşme ve arkadaş edinme olanaklarının sınırlı olması
• Ekrana odaklanma güçlüğü

Online eğitim heyecanla başladı fakat…
Pandeminin başlarında okul dersleri, kurslar, kısa süreli atölyeler derken her şeyin çevrim içi ortamda olması çocuklarda ve gençlerde bir merak ve heyecan yarattı; derslere katılım yüksek oldu. Millî Eğitim Bakanlığı verileri ve atölyelerimizdeki rakamlar da bunu doğruluyor. 

Ancak 2021'in başından itibaren atölyelere katılım belirgin şekilde düşmeye başladı. Özellikle lise gruplarındaki fark diğerlerine kıyasla daha yüksek oldu. Bunun üzerine iletişimde olduğumuz öğretmenlerle ve öğrencilerle görüştük. Neredeyse tüm Türkiye'de, bu yılın başından itibaren online derslere ve atölyelere katılımda belirgin bir motivasyon düşüklüğü yaşanıyordu. Bu konuda yalnız olmadığımızı görmek içimizi bir nebze olsun rahatlatsa da hemen çözüm yolları aramaya başladık.

Her şeyin başı motivasyon…

Saptamalarımıza göre her konuda olduğu gibi bu konuda da ilgiyi ve katılımı yükselten en önemli unsur tabii ki motivasyondu. Ve biz de hemen motivasyonu nasıl yükseltebiliriz sorusuna odaklandık. 

Kodluyoruz olarak yaklaşık bir yıldır 'Kodluyoruz Discord' üzerinden iş ilanları paylaştığımız, etkinlikler yaptığımız, yazılımcılar arasında iletişimi güçlendirmeye yönelik oluşturduğumuz bir topluluğumuz var. Discord'un bu topluluğu canlı tutmakta ve geliştirmekte çok etkili olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca lise yaş grubunun da oyun oynamak ve sosyalleşmek için yine Discord'u aktif kullandığını fark ettik. Böylece Jr. kısmı ile de öğrencilerimizi motive etmek için bu platformu kullanabileceğimizi düşünerek ilerledik ve 'Kodluyoruz Jr. Discord' ortaya çıktı.

Discord; sesli, yazılı ve görüntülü iletişimi destekleyen, video oyunu oynayan kullanıcılar için geliştirilmiş bir platform. Statista.com'a göre şu anda bile Discord'un 300 milyon kayıtlı üyesi var. Eminim sizler yazımı okurken bu sayı daha da artmış olacak. Discord çok iyi bildiğimiz birçok sohbet uygulamasıyla aynı özelliklere sahip. Ancak bu uygulamalardan sonra geliştirildiği için onların en iyi yönlerini toplamış diyebiliriz. Discord hakkında daha fazla bilgi edinmek için burayı tıklayabilirsiniz. Nasıl kullanıldığına dair kısa bir özet yapmak gerekirse şunları anlatabilirim:

Discord hakkında

Discord bünyesindeki farklı sunucuların içerisinde sesli ve yazılı kanallar oluşturulabiliyor. Sunuculara yeni kanallar açılabiliyor. Bu sayede çok fazla üyesi olan sunucularda kullanıcılar farklı kanallarda konuşabiliyor. Kullanıcılar kalabalık bir gurubun içinde kalmak yerine daha az yoğunluğa sahip kanallarda sohbet edebiliyor. Bir nevi muhtelif kapalı gruplar oluşturabiliyorlar. Oluşturulan bu kanallarda kullanıcılara roller atanabiliyor. Bu sayede sunucudaki üyeler ilgi alanlarına göre istedikleri metinlere, görsellere ve yazılı kanallara ulaşabiliyor. Ayrıca bu özellik sayesinde sunucu sahibi ve kanal yöneticileri, üyelerin ihtiyaç ve ilgi alanlarını belirleyebiliyor. Kendi içerik ve uygulamalarını bu içgörülere göre geliştirebiliyorlar. Platformla ilgili daha fazla bilgi için Discord YouTube Kanalındaki videoları da izleyebilirsiniz.
Kodluyoruz Jr. Discord devreye giriyor…

Tüm bu araştırma sürecinin sonucunda biz de "Kodluyoruz Jr. Discord" sunucusunu oluşturup 13-18 yaş grubundaki gençlerin ve Kodluyoruz Jr. eğitmenlerinin içinde olduğu yepyeni bir iletişim ortamı yarattık. Bu yeni ortamda şimdiden 400'den fazla üyemiz var ve gençler kendi aralarında yazılım, günlük hayat, oyunlar, dersler ve çeşitli ilgi alanları gibi konularda iletişim içinde olup birbirleriyle yardımlaşabiliyor. Biz de haftalık etkinliklerimizi onların önerilerini de göz önünde bulundurarak iletişim ve etkileşimi güçlü tutacak şekilde düzenliyoruz.

Bu süreçte neler öğrendik?

Sevinçle belirtmeliyiz ki Discord sunucumuzdaki haftalık etkinliklere katılım oldukça yüksek. Öğrencilerimizin çok farklı alanlarda ilgi duydukları konularla alakalı kanallar üzerinde birbirleriyle yardımlaşmalarını, projelerinde yaşadıkları sorunları beraber çözmeye çalışmalarını izlemek ve atölye çalışmalarımıza gösterilen ilginin yeniden yükselmeye başlamasını görmek bizi çok mutlu etti. Daha da önemlisi çalışmalardaki verim ve motivasyon hayli yükseldi.

Discord sürecinde gençleri konuşmaya ve kendilerini ifade etmeye daha fazla cesaretlendirmemiz gerektiğini fark ettik. 

Toplumsal kültürümüzde yetişen çocuklar ve gençler genelde çekingen ve utangaç özellikler sergiliyorlar. Çevrim içi veya çevrim dışı ortam fark etmeksizin pek öne atılamıyor, kendilerini göstermeye cesaret edemiyorlar. Bu nedenle öğrencilerimiz çekinerek veya zorlanarak kısacık da olsa konuştuklarında onların daha fazla konuşmalarını ve kendi projelerini anlatıp yeni çalışmalardan bahsetmelerini teşvik ediyoruz. Bunun sonucunda coşkulu ve heyecanlı
paylaşımlar yaptıklarını net olarak gördük. Bu durum elbette bizi de en az onlar kadar motive etti.

Online eğitimde motivasyon nasıl yükseltilir? 
Tüm bu gözlemlerimiz ve yeni faaliyetlerimiz, üzerine hem en fazla odaklandığımız hem de en büyük projelerimizden biri olan; BSH Türkiye'nin desteğiyle yürüttüğümüz Geleceği Kodlayanlar çatısı altındaki Makers of Tomorrow Kardeş Okul atölyelerine de gayet olumlu sonuçlarla yansıdı.

Discord'da aktif olan öğrencilerimiz atölyeler sırasında fikirlerini daha sık ifade etmeye ve sorular sormaya başladılar. Hatta bir süre sonra BSH MoT kardeş okul atölyelerimizde;

- Bu hafta Discord'da ne yapacağız?

- Atölyelerde yaptığımız uygulamaları Discord'da toplanıp beraber geliştirebilir miyiz? 

soruları gelmeye başladı.

Özetlemek gerekirse tüm bu süreçte online’da da başarı ve ilgi için motivasyonun temel faktör olduğunu öğrendik. Motivasyonun artması için de gençlere yönelik yaşlarına ve mensubu oldukları neslin özelliklerine uygun olan hareketli, dinamik, sürekli yenilenen, katılımcı olmayı teşvik eden eğlenceli paylaşım ortamlarının gerekliliğini bir kez daha gördük. Gereken adımları hızla attık. Bu çabalarımızın sonucu da coşkulu, aktif katılıma sahip harika gruplarla çalışmanın verdiği mutluluğu tatmak oldu.👍
Hepinizi projelerimize göz atmaya ve bize katılmaya davet ediyoruz.


• Kodluyoruz Jr. Discord katılım linki: https://discord.com/invite/uFzUFEua3S 

BSH Geleceği Kodlayanlar ve MoT Projelerimiz hakkında paylaşımımı, önceki yazılarımı okumak için lütfen burayı tıklayın.

Yeni bir yazıda buluşmak üzere! Motivasyonunuz her daim yüksek olsun diyor, iyi çalışmalar diliyorum.

Sevgi, saygılarımla.

Konuk Blogger: Ecem Çolak 
Kodluyoruz Derneği – Dijital Okuryazarlık Programları Yöneticisi